Khám phá kháng sinh mới hứa hẹn chống lại vi khuẩn kháng thuốc cao

Một loại thuốc kháng sinh thuộc nhóm thuốc hoàn toàn mới đã được phát hiện và nó đã cho thấy triển vọng chống lại một trong những mối đe dọa vi khuẩn lớn nhất đối với sức khỏe con người. 
Loại kháng sinh này được xác định bởi Claudia Zampaloni, Patrizio Mattei, Konrad Bleicher và các đồng nghiệp, được đặt tên là Zosurabalpin, thông qua các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm và trên chuột cho thấy nó có thể nhắm mục tiêu vào một chủng vi khuẩn kháng thuốc cao có tên là Acinetobacter baumannii.

Hình: Thuốc chống lại Acinetobacter baumannii kháng carbapenem, một mầm bệnh nguy hiểm ở người mà hầu hết các loại kháng sinh không thể chạm tới. (Nguồn: Kateryna Kon/Shutterstock.com)

Chủng A. baumannii kháng carbapenem, có biệt danh là CRAB, đã được Tổ chức Y tế Thế giới xác định là mầm bệnh quan trọng ưu tiên số 1. Loại vi khuẩn này không bị ảnh hưởng bởi hầu hết các loại kháng sinh và những cá thể kháng thuốc trong quần thể này có thể dễ dàng chia sẻ gene bảo vệ với các vi khuẩn khác.
CRAB là mối quan tâm đặc biệt trong môi trường chăm sóc sức khỏe. Những người có nguy cơ bị nhiễm trùng cao nhất bao gồm những người có thiết bị y tế bên trong như ống thông, những người đang được chăm sóc đặc biệt hoặc phải nằm viện thời gian dài và những người đang hồi phục sau vết thương phẫu thuật. Khi ai đó bị nhiễm CRAB, việc điều trị cực kỳ khó khăn, đó là lý do tại sao các loại thuốc mới lại rất cần thiết.
A. baumannii là một loại vi khuẩn gram âm. Các ví dụ đáng chú ý khác của loại vi khuẩn này bao gồm Pseudomonas aeruginosa và Escherichia coli. Chúng nổi tiếng là khó tiêu diệt nhờ màng ngoài của chúng được cấu tạo từ lipopolysaccharide (LPS). Nhiều loại kháng sinh không thể xuyên qua lá chắn bảo vệ này – vì vậy, nếu muốn tiêu diệt được vi khuẩn Gram âm, bạn thực sự cần phải nhắm mục tiêu vào LPS.
Zosurabalpin làm được điều đó. Như được trình bày chi tiết trong một bài báo được xuất bản lần thứ hai, nó ngăn chặn LPS di chuyển tới màng ngoài bằng cách làm rối loạn các cơ chế vận chuyển LPS đến đúng vị trí trong tế bào vi khuẩn.
Kenneth Bradley, Giám đốc Toàn cầu, Khám phá Bệnh Truyền nhiễm tại Nghiên cứu & Phát triển Ban đầu của Roche Pharma, giải thích: “Đáng ngạc nhiên là loại kháng sinh mới này liên kết với cả phức hợp vận chuyển cũng như chính LPS, ngăn cản sự vận chuyển của nó đến màng ngoài. Do đó, LPS vẫn bị mắc kẹt trong phức hợp màng bên trong. Nếu không có khả năng vận chuyển LPS, vi khuẩn sẽ chết.”
Điều này có nghĩa là loại thuốc mới có thể vượt qua hệ thống phòng thủ mà CRAB đã phát triển so với các loại thuốc khác, nhưng các nhà khoa học cảnh báo rằng cần nghiên cứu thêm để điều tra xem liệu một ngày nào đó các vi khuẩn này có thể phát triển khả năng kháng Zosurabalpin hay không.
Khám phá này có khả năng dẫn đến các phương pháp điều trị mới đối với các mầm bệnh gram âm khác, cũng nhắm vào hệ thống vận chuyển LPS. Chỉ lấy một ví dụ, P. aeruginosa đã dẫn đến ước tính 32.600 ca nhiễm trùng bệnh viện vào năm 2017 và bệnh này cũng ngày càng trở nên khó điều trị hơn. Trong một bài báo về Tin tức và Quan điểm Tự nhiên đi kèm với các nghiên cứu gần đây, Morgan K. Gugger và Paul J. Hergenrother đã chỉ ra rằng đã hơn 50 năm kể từ khi Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ phê duyệt một loại kháng sinh mới để sử dụng chống lại vi khuẩn gram âm có hại.
Các thử nghiệm lâm sàng đối với Zosurabalpin đã được tiến hành. Con đường từ các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm đến việc sử dụng lâm sàng một loại thuốc mới có thể rất dài, nhưng vẫn có một số hy vọng rằng phát hiện này có thể là một bước ngoặt trong cuộc chiến chống lại một trong những thách thức lớn nhất mà loài người phải đối mặt ngày nay.
Hai nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature (doi.org/10.1038/s41586-023-06873-0 và doi.org/10.1038/s41586-023-06799-7)